Zadzwoń: +48 791 490 260

#1
#2
#3
#4
Ocenianie
 

Ocenianie

Od kilku lat, progresywnie przechodzimy od klasycznego modelu oceniania w kierunku oceniania kształtującego. W klasach 1-3 model ten funkcjonuje z ogromnym powodzeniem pewnego czasu. W klasach 4-8 staramy się zachować pewną równowagę między wymuszoną systemowo koniecznością podsumowania półrocznych i rocznych osiągnięć edukacyjnych w klasycznej formie i ocenianiem kształtującym w pracy bieżącej.


Na początku ocenianie kształtujące pojawiło się jako światowy kierunek w rozwoju szkół, pewna  ciekawostka „z importu”. Przystosowanie myślenia o ocenianiu kształtującym do polskiej rzeczywistości i warunków spowodowało, że ocenianie kształtujące zaczęliśmy traktować w kategoriach metod pracy nauczycieli i nauczycielek. Rozumiane było jako zasób elementów wprowadzanych do pracy nauczycielskiej, dotyczących przede wszystkim odmiennego niż dotychczasowy, sposobu oceniania postępów uczniów i uczennic. Miało na celu pomaganie uczniom w uczeniu się i było ofertą głównie dla pojedynczych nauczycieli.


Filozofia oceniania pomagająca się uczyć

Dalsza ewolucja wynikająca z dojrzewania w myśleniu o procesach nauczania i uczenia się oraz z doświadczeń szkół przyczyniła się do przekształcenia oceniania kształtującego w rodzaj filozofii oceniania pomagającego się uczyć, opartego na budowaniu relacji pomiędzy aktorami procesów szkolnych. Ta propozycja skierowana była dla całych rad pedagogicznych.


Całościowa koncepcja szkoły

Kolejne zmiany w pojmowaniu roli oceniania kształtującego doprowadziły do takiego efektu, jaki mamy w chwili obecnej, czyli postrzeganiu oceniania kształtującego jako całościowej koncepcji pracy szkoły, przenikającej całokształt szkolnych procesów. Jest rozumiane jako kultura pracy szkoły,  sposób kształtowania (planowania i realizowania) działań i pomysł na pracę nauczycieli i nauczycielek (będący obszarem szczególnej uwagi dyrektora szkoły).


Nazwa ocenianie kształtujące (z ang. formative assesment) kojarzona powszechnie ze sposobem oceniania, z oceną opisową, z brakiem ocen, oceną formatywną, czy czasami (słusznie) z informacją zwrotną obiecuje głównie rozważania i działania dotyczące oceniania, właśnie.


Ocenianie kształtujące jako filozofia edukacyjna

W kontekście programu Szkoła Ucząca Się OK daje dużo więcej niż obiecuje nazwa, jest bowiem czymś znacznie szerszym i ambitniejszym niż tylko sposób oceniania.


Ocenianie kształtujące jest istotą programu Szkoła Ucząca Się, fundamentem, na którym budowane jest know-how całego programu.


Jednak w odróżnieniu od literalnego pojmowania „know-how” ocenianie kształtujące nie jest traktowane jako wiedza poufna. Przeciwnie, dzielenie się doświadczeniami, dobrymi praktykami i upowszechnianie takiej koncepcji pracy w szkole traktowane jest jako misja programu.

OK jest koncepcją prowadzenia i ciągłego doskonalenia procesów uczenia się i nauczania w szkole zmierzającą do tego, by ich wynikiem były wartościowe, szkolne doświadczenia uczniów i uczennic.


Filary oceniania kształtującego

  1. Relacje pomiędzy aktorami procesów uczenia się i nauczania (nauczyciele i nauczycieli, uczennice i uczniowie, rodzice) oparte na wzajemnym szacunku, uczciwości i zaufaniu.
  2. Dialog pomiędzy partnerami (uczniami/uczennicami i nauczycielami/nauczycielkami w procesie uczenia i nauczania oparty na jasnych zasadach współdziałania i przejrzystej komunikacji.
  3. Akceptacja różnorodności i traktowanie jej w edukacji jako wartości.
  4. Uczenie się wzajemne od siebie dzięki rozwijaniu współpracy i eliminowaniu rywalizacji, wyścigu i konkurowania.


Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu

Najogólniej mówiąc proces uczenia się prowadzi do poznania świata i zrozumienia rządzących nim praw po to, aby korzystając z wiedzy można było dobrze funkcjonować.


Uczenie się skutecznie napędzają: ciekawość, która prowadzi do poznawania nowych rzeczy, poczucie sensu uczenia się, satysfakcja i radość, gdy zdobyta wiedza pomaga w życiu. Z ciekawości wynika zaangażowanie, bez którego nauka jest niemożliwa, a poczucie sensu zwiększa motywację do podejmowania wysiłku, aby się uczyć. Nauczycielki i nauczyciele mogą skutecznie uruchamiać te mechanizmy poprzez określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.


Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą​

Bez śledzenia postępów uczniów w uczeniu się trudno planować, modyfikować i efektywnie realizować szkolną edukację. Zarówno nauczyciele, jak i uczniowie mogą być aktywnymi uczestnikami procesu pozyskiwania informacji o tym czy i jak przebiega proces uczenia się. Rolą nauczyciela realizującego tę strategię jest zapewnienie optymalnych warunków pozyskiwania informacji o stanie wiedzy uczniów oraz organizowanie miejsca i czasu przeznaczonego na zbieranie dowodów uczenia się w czasie każdej lekcji. Rolą uczniów jest podejmowanie autorefleksji i dzielenie się z nauczycielami spostrzeżeniami na temat osobistych sukcesów i trudności, a także metod, technik i form pracy wykorzystanych podczas lekcji.


Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają im widoczny postęp

Uczenie się jest procesem rozwojowym, którego  można doświadczać przez całe życie. Dlatego warto być dobrze zorientowanym co już umiemy, a czego potrzebujemy i chcemy się nauczyć, aby osiągnąć swoje cele. Tak samo jest w szkole.


Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności

Zasobami edukacyjnymi mogą być wszelkie dostępne źródła wiedzy zgromadzone w postaci materialnej i wirtualnej oraz środowisko, w którym się uczymy. W edukacji szkolnej można wykorzystywać je wszystkie. Ważnym źródłem wiedzy są nauczyciele, którzy chętnie dzielą się nią z uczniami, natomiast często niedocenianym źródłem wiedzy są uczniowie.


Wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się

Istotą tej strategii jest wspieranie uczniów w stopniowym nabywaniu umiejętności samoregulacji w uczeniu się. Co to oznacza w praktyce? – tworzenie przez nauczycieli takich sytuacji, w których uczniowie będą mogli próbować samodzielnego planowania, monitorowania i podsumowania uczenia się.